Kawa, zdrowie i dobre samopoczucie: Analiza

Zdrowotne właściwości kawy od lat są przedmiotem dyskusji. Oprócz oddziaływania kofeiny na organizm ludzki nie brakuje badań nad temat wpływu picia kawy na serce, mózg, wątrobę, nerki i pozostałe organy.

Panuje jednak obecnie dość powszechna zgoda, że kawa jest doskonałym źródłem przeciwutleniaczy. Miłośnicy fitness coraz częściej sięgają po nią jako suplement diety podczas treningu, a większa świadomość prawidłowych nawyków zdrowotnych skłania innych do traktowania kawy jako „zdrowszej” alternatywy dla słodzonych napojów. Ale jak naprawdę zdrowe jest picie kawy? W dalszej części tekstu dowiesz się więcej na temat niektórych korzyści zdrowotnych i tego jak Twoja poranna filiżanka kawy sprzyja dobremu samopoczuciu.

Kawa to nie tylko dobry smak

Szacuje się, że w samych Stanach Zjednoczonych każdego dnia wypija się 646 milionów filiżanek tego naparu. Chociaż niektórzy piją kawę dla jej smaku, wiele osób potrzebuje kofeiny, aby odpędzić senność i zachować sprawność umysłową przez cały dzień.

Jednakże, według specjalistów ze Szkoły Medycznej Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa, istnieje cały szereg korzyści zdrowotnych, których wiele osób nie jest świadomych. „Argumenty przemawiające za kawą są mocniejsze niż kiedykolwiek” — czytamy w artykule na stronie internetowej tej organizacji badawczej.

„Kolejne badania wskazują, iż ten uwielbiany poranny napój może mieć więcej właściwości prozdrowotnych niż sądzimy”.

Kawa oferuje wiele różnych korzyści zdrowotnych tym, którzy w niej gustują. Jednak prawdopodobnie najważniejszym walorem kawy jest wysoka zawartość przeciwutleniaczy. 

Być może słyszeliście to słowo już wielokrotnie przy wyjaśnieniach, czemu borówki i jarmuż należą to tzw „superżywności” — ale przeciwutleniacze są również obecne w palonej kawie.

Krótko mówiąc, gdy przeciwutleniacze dostają się do organizmu, zapobiegają procesowi utleniania komórek. To ważne, gdyż w wyniku utleniania komórek w organizmie powstają „wolne rodniki” — „zbuntowane” atomy lub cząsteczki zawierające niesparowane elektrony, które mogą powodować szkody w organizmie.

Co więcej, kawa zwiększa również wydajność umysłową i fizyczną. Jak zapewne wiesz, kofeina jest środkiem pobudzającym, który zwalcza senność, podnosi poziom energii i sprzyja funkcjonowaniu mózgu, poprawiając przy tym pamięć.

Ponadto kawa zawiera również niewielkie ilości ważnych składników odżywczych, takich jak witamina B2, B5, B3 i magnez.

Jednakże ważne jest, by nie wypijać nadmiernych ilości kawy i by kontrolować spożycie kofeiny. Przy braku ostrożności nadmiar kofeiny może spowodować przyspieszenie akcji serca, wzrost ciśnienia krwi, wywołać nerwowość i niepokój, a nawet prowadzić do bezsenności.

Podsumowując, aby czerpać korzyści zdrowotne z picia kawy, należy spożywać ją jako część zbilansowanej diety i w miarę możliwości monitorować ilość przyjmowanej kofeiny. Według specjalistów z Mayo Clinic, 400 mg kawy dziennie (cztery lub pięć filiżanek naparu) to „bezpieczny” górny limit.

Co to oznacza?

Otóż kawa zawiera kofeinę, przeciwutleniacze, a także różne ilości witamin. Ale co to oznacza w praktyce?

Po pierwsze, wolne rodniki przyczyniają się do występowania różnych problemów zdrowotnych, w tym różnych form zapalenia stawów, chorób serca, a także niektórych nowotworów. Większa ilość wypijanej kawy to więcej antyoksydantów, a to z kolei pomaga zapobiegać powstawaniu wolnych rodników w organizmie i daje lepszą obronę przed tymi schorzeniami.

Badania wykazały również, że spożywanie kawy może zmniejszyć ryzyko cukrzycy i niewydolności serca. Badanie przeprowadzone przez Harvard School of Public Health wykazało, że osoby pijące dodatkową filiżankę kawy dziennie przez okres czterech lat były o 11% mniej narażone na rozwój cukrzycy typu 2 niż ci, którzy nie wprowadzili żadnych zmian w zwyczaju spożycia kawy.

Jeśli chodzi o stan zdrowia serca, w wydawanym przez stowarzyszenie American Heart Association czasopiśmie „Circulation: Heart Failure” stwierdzono w lutym 2021 roku, że w trzech przeprowadzonych badaniach spożycie kawy wpłynęło na zmniejszenie ryzyka wystąpienia niewydolności serca.

Jednakże ważne jest, aby być też świadomym pewnego ryzyka związanego ze spożywaniem kawy.

Po pierwsze, kofeina jest środkiem stymulującym o właściwościach uzależniających i z czasem jej odstawienie staje się coraz trudniejsze.

Osoby cierpiące na niektóre schorzenia mogą być również bardziej podatne na działanie kofeiny niż inni. Do schorzeń tych zalicza się chorobę refluksową, nadciśnienie, arytmię (nieregularne/nieprawidłowe bicie serca), istniejącą bezsenność i wysoki poziom cholesterolu. Kawa może również wchodzić w interakcję z niektórymi lekami na receptę — na wszelki wypadek skonsultuj się z lekarzem, jeśli stosujesz jakieś preparaty farmaceutyczne.

Istnieją również obawy związane z oddziaływaniem kawy na kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz dotyczące wpływu kofeiny na dziecko. Podkreślamy raz jeszcze — jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, przed zaparzeniem swojej porannej filiżanki kawy skonsultuj się z lekarzem.

Wreszcie, o ile właściwości prozdrowotne kawy samej w sobie są już potwierdzone, to dodanie dużej ilości mleka i cukru sprawi, że napój będzie oczywiście mniej korzystny dla zdrowia.

Postanowienia ustawy „Proposition 65” względem kawy w stanie Kalifornia

Pomimo obszernych zasobów informacji o wpływie kawy na zdrowie, nadal istnieje wiele błędnych przekonań na jej temat. Było to szczególnie widoczne w niedawnej sprawie pomiędzy stowarzyszeniem National Coffee Association a stanem Kalifornia.

W 1986 roku w Kalifornii wprowadzono w życie ustawę pod nazwą „Safe Drinking Water and Toxic Enforcement Act”, której założeniem było rozwiązanie problemów związanych z narażaniem obywateli na działanie szkodliwych substancji chemicznych. Z czasem ustawa ta stała się znana jako „Proposition 65”.

Na mocy ustawy „Proposition 65” stan Kalifornia ma obowiązek publikacji listy substancji chemicznych, które mogą powodować nowotwory bądź uszkodzenia płodu. Lista ta musi być aktualizowana co roku, a liczba pozycji urosła już do ponad 900 różnych substancji.

Co więcej, ustawa „Proposition 65” wymaga również umieszczania ostrzeżeń na opakowaniu produktów zawierających którąkolwiek z tych substancji. W konsekwencji, gdy konsument widzi takie ostrzeżenie na opakowaniu, produkt staje się trudniejszy do sprzedania.

W 2018 roku, pomimo licznych dowodów na to, że kawa w rzeczywistości obniża częstość występowania niektórych rodzajów nowotworów, sędzia Sądu Najwyższego hrabstwa Los Angeles oświadczył, że kawa sprzedawana w stanie Kalifornia musi być opatrzona ostrzeżeniem „Proposition 65” ze względu na poziom akrylamidu — związku chemicznego powstającego w procesie palenia ziaren kawy.

Reakcja ze strony branży kawowej była gwałtowna. Sprawa została ponownie rozpatrzona w kolejnych miesiącach m.in. przez stowarzyszenie National Coffee Association oraz Światową Organizację Zdrowia.

Jednak ponad 12 miesięcy później orzeczenie zostało uchylone, a stan Kalifornia orzekł, że kawa palona nie powoduje ryzyka powstania nowotworu.

Na przestrzeni lat badania wykazały, że kawa oferuje szereg korzyści dla zdrowia i ma wpływ na dobre samopoczucie. Oczywiście obecność kofeiny w kawie oznacza, że należy ją spożywać z rozwagą — jako element zdrowego stylu życia.

Obecnie filiżanka kawy we wszystkich jej odmianach jest coraz częściej postrzegana jako „zdrowy napój”. Może więc następnym razem, gdy przed treningiem poczujesz chęć na koktajl proteinowy lub napój gazowany, warto zadać sobie pytanie, czy filiżanka kawy nie załatwiłaby sprawy?